22 maart 2019 tocht met Jeep door de woestijn & Poerimfeest

Tocht met gids en Jeep
We hebben de tocht in de Jeep van onze gids gemaakt. Hij woont in Midreshet Ben Gurion en is een Nederlander, die al ruim 30 jaar in Israel woont en werkt. Hij is ooit begonnen op een kibboets en nu woont hij met zijn gezin in Midreshet Ben Gurion. We hadden afgesproken bij het tankstation ter hoogte van het Desert Home van Ben Gurion in Sde Boker (kibboets). De gids nam ons tussendoor nog even mee naar zijn paardenstallen in de kibboets, waar hij uitleg gaf van het specifieke sociale gedrag van paarden. Voor onze ogen zagen we hoe een merrie haar ondergeschikte paarden leidde naar een andere plek. De gids gaf ook aan dat hij op basis van zijn theorie, afgeleid van het paardengedrag, therapie gaf aan mensen met geestelijke verwondingen. 

Nadat we in de Jeep waren gestapt begon de bonkerige tocht over paden met stenen en keien. We zijn de wildernis ingereden en al vrij snel zijn we de Jeep uitgegaan. Hij wees ons om de grondsoorten, de flora en stelde ons een vraag met betrekking tot de grond (aarde). Het aanzicht van de woestijn is bepaald door meer dan zesduizend jaar bewoning. Het nemen van bouwstenen, het aanleggen van terrassen, het bouwen van schaapsschuilgelegenheden, huizen en wegen. De woestijn is daarmee door de mens gevormd. 

Stof en aarde
Hij nam daarmee een handje aarde in zijn hand en verstrooide het in de lucht en klopte vervolgens zijn handen weer stofvrij. Hierbij haalde hij Bijbelteksten aan en het verhaal uit Genesis. De schepping van Adam en vooral de betekenis van deze naam (verwijst naar de rode stof/aarde van waaruit God de mens heeft geschapen) en de tekst van Matheus 10:14-15 “...verlaat dan dat huis of die stad en schud het stof van je voeten. Ik verzeker jullie; de dag van het oordeel zal voor...”. Als er geen openheid is voor de boodschap van Jezus (boodschap van redding), ga dan verder. De tekst van dat een mens uit stof is gekomen en tot stof weerkeert (Gen. 3:19). Hij legde uit wat dit betekent in de Joodse context. Een heel andere dan die wij gewend zijn. Eerst wees hij ons er op dat stof (aarde) dat aan je handen blijft kleven, vruchtbaar is. In tegenstelling tot stof dat direct wegwaait bij het afslaan. Zoals ook het stof deed dat hij opraapte. De context: dit houdt verband met de opdracht van Jezus aan zijn discipelen. Klop het stof af bij de deur van het huis dat je verlaat en waar je geen gehoor vindt voor de boodschap van redding.
 

Kenmerkend voor dit gebied is het vele stof. In de huizen in deze streek vind je veel stof. De ramen zijn bijna overal smerig, bijna mat van het stof. Stof trekt naar binnen, als je een raam of deur open laat staan. Een deuropening kent meer trek en daardoor zal de boodschap van heil, (de vruchtbare grond/stof, de boodschap van redding) dat niet in het huis ontvangen wordt,  alsnog bij de persoon, wiens huis je verlaat, zijn uitwerking hebben. Het stof zal alsnog tot een boodschap voor ze zijn. Bij ontkenning en verontachtzaming zal deze boodschap uiteindelijk, als de mens door God wordt geoordeeld, tot de dood leiden, bij aanvaarding en erkenning, tot leven.  

Woestijn en wildernis
Hij vertelde dat er een onderscheid is tussen de wildernis en de woestijn. Wij verblijven in de woestijn (overwegend stenen en zand in Mitzpe Ramon). De wildernis kenmerkt zich door meer groen en meer vegetatie en is daarmee iets groener (omgeving van Midreshet Ben Gurion). De woestijn was eerst de bodem van een oerzee, waardoor er vele mineralen en grondstoffen zijn afgezet. De bodem is bijzonder vruchtbaar. De vruchten van gewassen in de woestijn zijn veel voedzamer dan op andere locaties. En ook veel groter door de vruchtbare grond. Inderdaad in de winkels zijn de avocado’s, de uien, de sinaasappelen e.d. veel groter. Doordat er zo weinig vegetatie is geweest zijn er geen voedingsstoffen aan de grond onttrokken. Er zit heel veel potentie in de grond, waar alleen de zegen (= regen) aan ontbreekt. De grond is zeer vruchtbaar en in de grond zitten zaden die er al honderden jaren kunnen zitten en die kiemen bij bevochtiging. De Negev-woestijn kent alleen al 2000 plantensoorten, even veel als in Nederland in zijn geheel. Eens zal de woestijn bloeien als een roos (Jes. 35:1). Dit had echter vertaald moeten worden met lelies, volgens de gids.
Ruim 20 jaar geleden was er een vochtig voorjaar en stonden de gewassen door de constante bevochtiging dat jaar tot kniehoogte. Uit het niets kwam het gewas op. De wilde tulp bloeide weelderig.

Vlindertrek
Vanmorgen, toen we wegreden van huis en ook later tijdens onze tocht in de woestijn, vlogen er heel veel vlinders voorbij. Zwermen vlinders, allemaal in dezelfde richting. Er is duidelijk sprake van vlindertrek. Vermoedelijk houdt dit verband met de vele regen in de winter, met een bloemenzee tot gevolg. Ze trekken naar het Noorden. Wat dit betekent in geestelijk opzicht kon onze Bijbelsginspireerde gids ons helaas niet zeggen.

Halve maangebied
De Negev-woestijn wordt gerekend tot het gebied van de halve maan. Een gebied dat zich uitstrekt van een klein deel van Turkije, Syrie, Iran, Jordanië, Israel, Libanon en een klein deel van Egypte. Dit gebied is ook bekend als de Vruchtbare Sikkel. In dit gebied ging men als eerste over van het jagen en verzamelen tot landbouw en veeteelt. Dit gebied is daarmee het oudste landbouwgebied ter wereld.
 

Door het droge klimaat waren er veel grassoorten aanwezig, waaruit graansoorten konden worden gedomesticeerd (veredeld tot onze huidige soorten). Nog altijd zie je hier diverse gras- en graansoorten in het wild groeien. In dit gebied bevond zich ook de Hof van Eden (het paradijs uit het Bijbelboek Genesis). De gids wees ons op bergruggen in de verte en vertelde waarlangs Jezus met zijn ouders naar Egypte is gevlucht en waarlangs het volk van Israel is getrokken. Ook de weg van de 12 versprieders van Kanaän (Num. 13 en 14). Waar alleen Jozua en Kaleb van de twaalf verspieders vertrouwen hadden op een goede afloop en toekomst in het beloofde land. Deze streek brengt Afrika, Azië en Europa samen, zeker als je kijkt naar de grote karavaantochten die er in de oudheid zijn geweest tussen deze streken en deze continenten. Hij wees ons ook op een schijnbaar onzichtbare grens, een grens die getypeerd wordt naar welke kant (zee) het water stroomt. 

Bijbelse zeeën
De Dode Zee wordt in de Bijbel Zoutzee, of Oostzee genoemd. Onze gids was duidelijk geen voorstander van het wereldse begrip “Dode Zee”. Zoutzee is inderdaad een veel meer toepasselijke benaming. De Middellandse zee werd in Bijbelse tijd de Grote Zee genoemd.

Oosten en westen 
Binnen de Joodse gedachte is een mens onderweg naar de toekomst, naar het licht, dus naar het oosten, daar waar het licht verschijnt. Men kijkt vooruit en niet achterom. De wijze les van het verhaal over de vlucht vanuit Sodom en Gomorra, waar de vrouw van Lot achterom keek en veranderde in een zoutpilaar, is daarbij een duidelijk voorbeeld. Het kenmerkt ook de Jood, sta op na een tegenslag en ga verder. Ga vooruit, erken je verleden, ga weer op weg naar een nieuwe toekomst, een toekomst met God. Het verleden, het heden en de toekomst is een. God was er in het verleden, is er in het heden en zal er altijd zijn. Zo ook jouw wezen, als onderdeel van God schepping. Het levensproces wat je doormaakt, daar is God bij.
Ook in dit gebied zit een belofte. Het is vruchtbaar en als God het land zegent, dan zal de potentie die in de grond zit letterlijk tot bloei komen. Regen wordt dan ook als zegen gezien en de profetieën over het bloeien van de woestijn spreken voor zich. De God verwachtende mens heeft vertrouwen in het herstel van de schepping, door ingrijpen van God. Dit kenmerkt juist de gemiddelde religieuze jood en zij die in deze regio zijn gaan wonen. Eens komt God tot zijn doel met de mens. De Israëliër handelt daardoor nog altijd vanuit de landsbelofte en bouwt aan zijn land. Hier in deze streek blijkt dit eens te meer. Hier woont men niet, hier leeft men heel bewust met een toekomstverwachting die mensen ook verenigt.

Oases en dadelpalmen
We zijn naar een oase gereden en daar hebben we wat rondgelopen. Kenmerkend zijn het groen, de bloemen en de wilde dadelpalm. Vooral het weelderige en groene loof van de dadelpalm, die hier niet op een stam groeit, maar als struik direct vanaf de grond. Een struik met vele stammen en bladeren. De vrucht is klein, niet meer dan een pit met een dun vliesje. De dadelpalm is een boom wiens takken, hout, bladeren en vruchten, vele toepassingen kenden. De ons bekende dadels komen niet van deze wilde dadelpalm, maar van de gedomesticeerde palm. De palm wordt gestekt op een manier dat er slechts een stam is waarop het loof en de vrucht groeit. Het loof en de vruchten worden op een bepaalde manier gesnoeid, zodat de vrucht, de dadeltros, zo veel mogelijk voeding krijgt. Dit maakt dat de dadeltrossen zo groot worden en dit geeft de dikke dadel.

Poeriemoptocht 
Onze gids wilde op tijd in Midreshet Ben Gurion terug zijn. Zijn zoon van 17 jaar, deed mee aan de vermaarde Poeriemparade. In het dorp wonen zo’n 3500 mensen. Er waren zo’n 7000 mensen op de parade afgekomen. Niet alleen mensen uit de regio, maar b.v. ook mensen uit Tel Aviv. Het dorp werd na een bepaald tijdstip afgesloten (afsluiten van de hekken rondom het dorp). Er was politie op de been, ook incognito en er vloog een drone constant over het dorp. Er waren nog nooit ongeregeldheden geweest, maar toch.
De sfeer was heel gemoedelijk. Het is vooral een feest van en voor de jeugd. Er was veel vrolijkheid en opvallend was dat er geen alcohol werd gedronken. De jeugd danste uitbundig op de straat tussen de praalwagens en ook naderhand,  toen de praalwagens naar de opstelplek werden gereden. Het heeft veel weg van de sfeer bij ons met Koningsdag of Carnaval. Er waren veel gezinnen met kinderen en familie’s en jeugd treffen elkaar op dit feest. 
Elke groep had een eigen thema. Met ritmische muziek dansten de (school)jeugd achter de praalwagens aan. Uitgangspunt is dat de praalwagen van recyclelbare materialen moeten worden gemaakt.

De gids had ons naar zijn huis meegenomen en niet in het andere dorpje Sde Boger weer bij de auto gebracht. Vandaar gingen we met kennissen van onze gids en met zijn familie naar de optocht kijken. Toen die voorbij was wilden we ons programma vervolgen. We hadden nog andere plannen voor de dag, echter het dorp was afgesloten en iedereen nam deel aan de festiviteiten. Met anderen woorden we zaten opgesloten in het dorp en noodgedwongen was er een daginvulling gekomen die we niet hadden gepland. Na enige tijd in het centrum doorgebracht te hebben zijn we weer naar het huis van de gids meegegaan. We hebben daar thee gedronken en hebben gezellig zitten kletsen. Nadat we op de valreep toch nog onze boodschappen hadden gedaan zijn we uiteindelijk bij de auto afgezet door onze gids. 

Wat is het Poerimfeest
Elk jaar vieren de Joden het Poerimfeest: een uitbundig feest waar iedereen zich verkleedt, er lekker wordt gegeten, gedronken en gezongen. Tijdens het Poerimfeest herdenken de Joden vooral dat ze bijna uitgeroeid waren, maar dat koningin Esther ze had gered. Dit vieren ze door lekker te eten en te drinken, zich te verkleden en elkaar het verhaal over koningin Esther te vertellen. Na de vastendag, voorafgaande aan het Poerimfeest, kan het carnavalachtig feesten beginnen.
De Joden houden een (verplicht) feestmaal om de redding van Israël te vieren. Hier worden Hamansoren (ook wel Hamans-flappen genoemd) gegeten. Dit zijn droge, zoete, driehoekige koekjes gevuld met chocoladepasta, dadelpasta of maanzaad. De “oren’’ verwijzen naar het omkrullen bij het bakken, waardoor het op oren gaat lijken. Men eet deze lekkernij om met de Bijbelse persoon Haman, een grote bedreiging voor de Joden, te spotten.

Kenmerkende Poerimgebruiken: veel lawaai maken wanneer Hamans naam genoemd wordt, verkleed zijn tijdens het Poerimfeest, Hamansoren eten (speciale koekjes), de dag voor Poerim vasten, veel drinken, geld aan de armen geven, minimaal twee keer naar de megilla van Esther luisteren, minimaal twee cadeautjes aan vrienden geven.